एकतन्त्रीय जहानियाँ राणा शासनअन्तर्गत जसरी कुनै पनि राजनैतिक पार्टीहरुका अस्तित्व स्वीकार्य थिएन त्यसै गरी कुनै पनि भाषा, संस्कृति एवं जातजातिका नामबाट संस्थाहरुको अस्तित्वलाई पनि स्वीकार गरिएको थिएन त्यसकारण त्यस व्यवस्थाअन्तर्गत कुनै पनि संघसंस्थाको वैधानिक अस्तित्व थिएन । जयतु  संस्कृतम् भने राणाकालमै बीजरोेपण भएर विभिन्न अरोहअवरोहहरु पार गर्दै अहिलेसम्म जीवन्त छ । संस्कृत भाषामाथि अहिले...

गण्डकी प्रदेशका मुख्यमन्त्री पृथ्वीसुब्बा गुरुङले नेपालको विविधतायुक्त जातीय संस्कृति राष्ट्रको अमूल्य सम्पत्ति भएको बताउनुभएको छ । नेवा खल कास्कीद्वारा महेन्द्रपुलमा शुक्रबार आयोजित तायाः मचा नृत्य प्रतियोगिताको उद्घाटन गर्दै उहाँले सदियौँदेखि बस्दै आएका जातजाति सम्वद्ध मौलिक संस्कृति मुलुकका अमूल्य सम्पत्ति भएको बताउनुभयो । संस्कृतिको जगेर्नाले इतिहास, संस्कार एवम संस्कृतिलाई जीवन्त राख्न सकिने...

नाति–नातिनासँग रमाउने उमेरमा बलभद्र वलीलाई अधिवक्ता बन्ने रहरले दाङबाट नेपालगञ्ज पु¥याएको छ । कालोकोट लगाएर अदालतमा बहस गर्ने तीव्र इच्छाले ७२ वर्षे वलीलाई नेपालगञ्जस्थित महेन्द्र बहुमुखी क्याम्पससम्म पु¥याएको हो । महेन्द्र बहुमुखी क्याम्पसबाटै विसं २०७२ मा स्नातक गर्नुभएका वलीले दाङबाटै विसं २०७४ मा स्नातकोत्तर गरिसक्नुभएको थियो । दाङको बबई गाउँपालिका–३ रामपुर घट्टेखोला का वली गत मङ्सिरमा...

भूतप्रेत, पिशाचलगायत दानवहरुलाई भगाउन गाईजात्राको भोलिपल्ट अर्थात शनिवारदेखि चार रात मध्यपुर थिमिमा भैरव, महाकाली, निलवाराही लगायतका देवी देवता जाग्ने भएको छ । मल्लकालीन समयमा मध्यपुर थिमि क्षेत्रमा भूतप्रेत, पिशाच, डाकिनीलगायत दानवरूपी आत्माले सा¥है दुःख कष्ट दिन थाले । किसानहरू खेतमा जान नसक्ने भए । व्यापारीहरु सामान खरिद गर्न अन्य शहर जान नसक्ने भए । राज्यमा ठूलो आतङ्क मच्चियो । जताततै हाहाकार...

जेनतेन सोमबार बागलुङ बजारमा लाखे नचाइयो । लाखे नाच्नेमा हुनुहुन्थ्यो, २२ वर्षीय आशिष शाक्य । अहिले पोखरामा बसेर अध्ययनरत उहाँलाई घर आएको बेला लाखे नाच्न जु¥यो । सोमबार पनि दिनभर नाचेर उहाँ सोही साँझ पोखरा फर्कंदै हुनुहुन्थ्यो ।जिल्लास्थित शाक्य कल्याण समाजले आशिष घर आएको मौका छोपेर लाखे निकालेको हो । उहाँ नभएको भए लाखे नाच अझै पछि धकेलिन्थ्यो । परम्पराअनुसार साउन कृष्ण पक्षको चतुर्दशीका दिन पर्ने...

पढ्ने रहरलाई न त उमेरले छेक्छ, न त कुनै समस्याले रोक्न सक्छ, इच्छाशक्ति भए जसरी पनि पढ्न सकिन्छ भन्ने गतिलो उदाहरण बनेकी छिन्, सप्तरीको शम्भुनाथ नगरपालिका–५ मोहनपुरकी अरहुलिया देवी सदा । आर्थिक अभाव र अशिक्षाका कारण १५ वर्षकै उमेरमा विवाह गरेर घरजम गरेकी अरहुलिया अहिले ४ वर्षकी छोरीसँगै ७ वर्षपछि पढ्न विद्यालय फर्केकी छिन् । परिवारको दबाबमा करीब ५ वर्षअघि वैवाहिक जीवनमा बाँधिएकी अरहुलिया २०...

नेपालमा पश्चिमतिरबाट खसहरु र दक्षिणतिरबाट ब्राह्मण र क्षत्रिय जातिहरुको प्रवेश भएको  थियो भन्ने कुरा उल्लेख गरिएको छ । । उनीहरुको प्रवेश हुनुभन्दा पूर्व यहाँ मंगोल र अस्ट्रेली मूलका जनजातिहरु बसोबास गर्दथे । तराईमा थारु, सतार, पूर्वीपहाडमा राई र लिम्बू बाँकी भागमा मंगोलहरु बसोबास गर्दथे पश्चिमतिरबाट आउने खसहरुले १२ औं शताब्दीमा हालको कर्णाली प्रदेशलाई (जसलाई त्यतिबेला जडान प्रदेशका नामले...

बाल साहित्यकार शाश्वत घिमिरेको उपन्यास ‘होस्टल’ विमोचन गरिएको छ । सानै उमेरदेखि नेपाली साहित्य क्षेत्रको विकास र विस्तारमा लाग्नुभएका १७ वर्षीय घिमिरेको उक्त उपन्यास बुधबार साँझ विमोचन गरिएको हो । रुद्र तुल चन्द्र प्रतिष्ठानले प्रकाशन गरेको उक्त पुस्तकको विमोचन नेपाली काङ्ग्रेसका नेता नरहरि आचार्यले गर्नुभयो । कार्यक्रममा नेता आचार्यले कक्षा ९ मा अध्ययनरत घिमिरेको उपन्यासमा कल्पनाशीलता भेटिएको...

वाङ्गमय शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीले आजभन्दा ७०० वर्षअघि नै देशका विभूति अरनिकोले चीनमा गएर नेपालको कला, संस्कृति तथा बुद्धको चैत्यसम्बन्धी आफ्नो सिर्जनात्मक कला प्रस्तुत गरेर नेपाललाई चीनमा परिचित गराएको बताउनुभएको छ । उहाँले अरनिकोले आठ वर्ष लगाएर चीनमा विशाल चैत्य बनाएको र यसले नेपाल–चीनबीचको मित्रतालाई जनस्तरमा विस्तार गरेको उल्लेख गर्नुभयो । साहित्यकार कलाधर काफ्लेको सेक्सपियरको देशमा...

दुई दशकअघि सरकारी जागिरे हुनु चानचुने कुरा होइन । त्यो बेलाको सरकारी जागिरको सान बेग्लै हुन्थ्यो । बिहेबारीदेखि घरको बन्दोबस्ती तथा जीवनशैली नै फरक हुन्थ्यो । काठमाडौँ टङ्गालका ५८ वर्षीय मनोहर केसी त्यो बेला सडक विभागको नायब सुब्बा हुनुहुन्थ्यो । उहाँको एक युवतीसँग गहिरो प्रेम थियो । त्यही प्रेम बिछोडिँदा जीवन यात्रा नकारात्मक भएर बदलियो । “धादिङमा सडक विभागको नायब सुब्बा भएर काम गर्नुभएको थियो,...

प्रजातन्त्रको पुनस्र्थापना सँगैसँगै यस मुलकमा एउटा गम्भीर षड्यन्त्रको पनि सुरुवात भएको छ । त्यो हो मुलुुको शान्ति सुरक्षा खलबल्याउने, नेपाली धार्मिक सहिष्णुतामाथि खलल पु¥याउने, जातीय एकता खलबल्याउने, राष्ट्रिय तथ्यांकबाट हिन्दू धर्मानलम्बीको प्रतिशतलाई तल झार्ने, नेपाली भाषाको मूल स्रोतका रुपमा रहेकोे संस्कृतभाषाको विरोध गर्ने, नेपाली भाषालाई राष्ट्रसभाका रुपमा मान्न हुँदैन भनेर जनजातिहरुलाई...

संस्कृतमा जन को अर्थ मानव, मानिस हुन्छ भने जातिको अर्थ जातजाति नै हो । यस अर्थमा जनजाति को अर्थ मानवजाति हुन आउँछ । नेपाल सरकार स्थानीय विकास मन्त्रालयले जनजाति भनेर विधेयक ल्याएको छ । जनजाति भनेर पहिले ६१ वटा जाति र पछि नेवारहरुले हामी जनजाति हैनौं भनेर विवाद जनाएपछि नेवारहरुलाई जनजातिको लिस्टबाट झिकी ६० वटा जनजातिको संख्या निर्धारण गरेको छ । त्यसमा पनि जनजाति प्रतिष्ठानले कुनैलाई सूचीबाट हटाउने...